Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2014

Κυρακαλή Γρεβενών





60.Κυρακαλή, η  (προσφυγικός οικισμός)

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" σελ.386. Κοζάνη 2018

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 586 μέτρων, βρίσκεται πολύ κοντά στα Γρεβενά, 6 χιλιόμετρα. Βόρεια του χωριού περνά ο Γρεβενίτης ποταμός. Σήμερα κατοικείται από πρόσφυγες που προέρχονται από την περιοχή Ακ-Νταγ-Μαδέν (Τοχούζ), Σαμψούντα, (Παχτσατσούχ), Προύσα, (Λοπάδι, Μιχαλίτσι).

Κοινοτικά: Το 1918 προσαρτάται στην κοινότητα Γρεβενών. Στις 30-11-1927 ορίζεται έδρα κοινότητας Κυρακαλής και το 1997 στο Δήμο Γρεβενών.
 Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 95 μουσουλμάνοι οι οποιοι αναχώρησαν από την Κυρακαλή σύμφωνα με το  άρθρο 3 της σύμβασης της Λοζάνης που υπογράφτηκε στις 30-1-1923 περί ανταλλαγής των ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών  στις 9-4-1924.
Ο Έπαρχος Ι. Ριζοδήμος στις 1-10-39 εγκρίνει τα πρακτικά της διενεργηθείσης δημοπρασίας σχετικά με την ενοικίαση κοινοτικού αγρού εκτάσεως 2,5 στρεμμάτων κειμένου στη θέση «Αυλαγάδες» με ετήσιο μίσθωμα 85 οκάδων σίτου  (60/2021).
            Ο Έπαρχος Γρεβενών Ι. Ρηζοδήμος  στις 2-4-40 υποβάλλει αίτηση του Ανέστη Γ. Καραχισαρίδη, κατοίκου Κυρακαλής «περί παραχωρήσεως δικαιώματός του επί διπλώματος ευρεσιτεχνίας εις την Βασιλική Αεροπορία» (60/1621).
Αίτησις της κοινότητας Κυρακαλής  στις 25-1-57 προς το Νομάρχη Κοζάνης περί χορηγήσεως πιστώσεων δια την κατασκευή έργων αρδεύσεως αναφέρει ότι: «Στην  κοινότητα διαμένουν  67 οικογένειες ασχολούμενοι με τη γεωργία χωρίς να εξασκούν έτερο βοηθητικό επάγγελμα η δε εργασία των προορίζεται αποκλειστικώς και μόνο με την καλλιέργεια σίτου και αραβοσίτου. Περισσότεροι δεν εξοικονομούν ούτε και το ψωμί της οικογενείας των, εκ των ολίγων στρεμμάτων γης τα οποία παρεχωρήθησαν κατά την οριστική διανομή το έτος 1934. Αναγκάζονται οι περισσότεροι να εγκαταλείπουν την οικογένειά των και να εργάζονται στα ξένα ως εργάτες δια να εξοικονομήσουν το ζην της οικογενείας των.
            Και επειδή εις το χωριό μου δεν ευρίσκεται ούτε ένα στρέμμα ποτιστικό για καλλιέργεια κηπευτικών, έχομε δε συνεχιζόμενη έκταση παραπλεύρως του ποταμού Γρεβενίτη περίπου τα 800 στρέμματα γης τα οποία κατέχουν άνω των 50 οικογενειών, δύναται δε να ποτιστεί εκ του ποταμού δι’ αντλητικού μηχανήματος και να αυξάνεται η παραγωγή των κατοίκων κατά το δεκαπλάσιο. 
            Και επειδή η εγκατάσταση αντλητικού συγκροτήματος και η κατασκευή τσιμενταύλακος στοιχίζει περίπου τα 120 χιλιάρικα, οι κάτοικοι είναι όλοι τελείως άποροι και πτωχοί δε δύνανται εκ των ιδίων αυτών εξόδων να προβούν στην εγκατάσταση του εν λόγω συγκροτήματος. Επίσης δε και η κοινότης ημών και αυτή δε διαθέτει τους ανάλογους πόρους ίνα αναλάβει την κατασκευή του εν λόγω έργου καθότι τα πραγματοποιηθέντα έσοδά της δεν υπερβαίνουν τις 14.000 δραχμές ετησίως και εις την τελευταία διετία κατασκεύασε  διάφορα έργα υδρεύσεως. Ανέλαβε δε και την κατασκευή Γεφύρας η οποία στοιχίζει 130.00 δραχμές, ευρίσκεται δε χρεωμένη περίπου τις 40.000 στο δημόσιο.
            Και επειδή με το ως άνω έργον εάν κατασκευασθεί δύνανται οι κάτοικοι να καλυτερεύσουν τη ζωή των αυξάνοντες την παραγωγή και τα έσοδά των κατά το δεκαπλάσιο καλλιεργούντες τις ως άνω αναφερόμενες εκτάσεις εκ οκτακοσίων (800) στρεμμάτων γης δια λαχανόκηπων, τριφυλλιού, πατάτας, φασόλια, αραβοσίτου κ.λ.π Δύναται να αυξηθεί και η κτηνοτροφία του χωριού.
            Και δια ταύτα παρακαλώ εις την επιτροπή παραμεθορίων περιοχών και εγκρίνεται το ως άνω ποσόν των 120.000 δραχμών εκ του προγράμματος των παραμεθορίων περιοχών εις την οποία υπαγόμεθα ίνα εύρουν εργασία τα 275 άτομα του χωριού μου εργαζόμενοι και θα αυξηθεί η παραγωγή κατά το 10πλάσιον και καλυτερεύσει τη ζωή των η οποία όπως είναι σήμερον είναι μαρτύριο λόγω της μικρής παραγωγής την οποίαν παράγουν εκ σίτου και αραβοσίτου εις ποσότητα και αξία» (60/1090).
            Ο Νομάρχης Κοζάνης επισκέφθηκε τον οικισμό, προκειμένου να λύσει ζωτικά ζητήματα της υδρεύσεως και επιδιορθώσεως του ετοιμόρροπου δημοτικού σχολείου (Μ.Β 8-10-33). 

Εκπαίδευση: Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937: «Οίκημα εκκλησιαστικόν. Μαθητές 45. Είναι ακατάλληλο διότι είναι χαμηλόν, ανθυγιεινόν και ετοιμόρροπον. Προκειμένου περί κατασκευής νέου διδακτηρίου η σχολική εφορεία προέβη στην εξεύρεση καταλλήλου οικοπέδου χορηγηθείσης υπό της κοινότητος. Επρομηθεύθη δια δημοπρασίας 150 κ.μ λίθου τους οποίους τώρα μεταφέρει δια προσωπικής εργασίας στο οικόπεδο του σχολείου. Δύναται να διαθέσει την χρησιμοποιηθησομένη ξυλεία δια το νέον διδακτήριον εκ των 23 λευκών του σχολείου. Αδυνατεί όμως να προβεί στην τοιχοποιία  διότι το σχολικό ταμείο δε διαθέτει επαρκείς πόρους. Οι κάτοικοι εκτός της προσωπικής εργασίας και της τοιαύτης των υποζυγίων δε δύνανται να προσφέρωσι προς τον σκοπόν τούτον, διότι τυγχάνουν πτωχοί πρόσφυγες (Απατζίδης)» (60/619).

Ιερά: Στην πλατεία δεσπόζει η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ενοριακός ναός. Προφήτης Ηλίας, Ζωοδόχου Πηγής. Στον κώδικα της Μονής Μεταμορφώσως του Σωτήρος ο οικισμός γράφεται ως Κερακαλή με 15 αφιερωτές (μεταξύ των οποίων Ηλία και Αδάμ ιερέων) της Α΄ Γραφής από 1534-1692 και 2 αφιερωτές από το 1692 και μετά λόγω του εξισλαμισμού των κατοίκων.

Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής: Δελτίο Ζημιών (1941-1944). Πρόεδρος Δημήτριος Απαζιάδης. Οικίες 60. Πληθυσμός 313. Καταστραφείσαι οικίαι 49 δια πυρπολήσεων υπό των Γερμανών και Ιταλών στις 23-7-1942, 30-8-43 και 10 Ιουλίου 1944. Θύματα 8 άντρες.

Οδοποιΐα: Ο πρόεδρος της κοινότητας στις 3-2-38 αναφέρει  στη Διοικητική Επιτροπή Ταμείου οδοποιΐας Γρεβενών ότι το κοινοτικό συμβούλιο κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού 1938-39 ενέγραψε εις τον προϋπολογισμό της κοινότητας πίστωση δρχ. 20.000 δια την κατασκευήν γεφύρας επί του ποταμού Γρεβενίτικου. Επέβαλε δε τετραήμερο προσωπική εργασία δια τη μεταφορά απάντων των υλικών των διατιθεμένων δια την κατασκευήν της γεφύρας. «Επειδή όμως τα οικονομικά της κοινότητος δεν επιτρέπουν την αναγραφή μεγαλύτερης πιστώσεως και ως εκ τούτου δεν θα καταστεί δυνατή η αποπεράτωση των εργασιών ταύτης ένεκα της αιτίας ταύτης υποβάλλουμε τη θερμή παράκληση όπως προικοδοτήσετε την κοινότητά μας δι’ ενός σεβαστού ποσού ίνα ομού μετά της υπό του κοινοτικού συμβουλίου διατεθείσα πίστωση καταστεί δυνατή η πλήρης αποπεράτωση των εργασιών της γεφύρας ταύτης, δοθέντος ότι δια της γεφύρας ταύτης θα εξυπηρετούνται η κοινότης και τα συμφέροντα των κατοίκων. Θα καταστεί δε δυνατή η επικοινωνία μετά της πόλεως Γρεβενών ήτις εν καιρώ χειμώνος διακόπτεται πάσα συγκοινωνία».

Οικονομία: «Τα σιτάρια κατεστράφησαν. Θερίζονται μόνο για το άχυρο. Από 18 κοιλά που έσπειρε ο Μιχαήλ Παραχισαρίδης μόνο το 1/5 του σπόρου θα μάσει. Τα αμπέλια κατεστράφησαν. Καπνά δεν καλλιεργήθηκαν φοβούμενοι την ακρίδα» (Μ.Β 7-8-30).
 Το έτος 1936 καλλιεργήθηκαν κρόμμυα 10 με διατεθέντα σπόρο 400 οκάδες, αραβόσιτος ξηρικός 500 με σπόρο οκάδες 2000, κριθή 5 στρέμματα με 135 οκάδες σπόρο, βρώμη 10 στρέμματα με 1500 οκάδες σπόρο, σανό ρόβης 20 στρέμματα με 210 οκάδες σπόρο, ξηρικό τριφύλλι 2 στρέμματα με 8 οκάδες σπόρο, γεώμηλα ξηρικά 5 στρέμματα με 250 οκάδες σπόρο.

Πληθυσμός: 1913=191. 1920=215. 1928=249. 1940=278. 1951=206. 1961=252. 1971=136. 1981=145. 1991=163. 2001=163. 2011=130. (43ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς της Π.Ε Γρεβενών με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ο οικισμός είχε 14 κατοικίες και το ποσό φόρου που πλήρωνε ήταν 2.240 άσπρα ενώ το 1579 ήταν 38 κατοικίες και ο φόρος ήταν 3.400 άσπρα.

Σύλλογοι: Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Κυρακαλιωτών Γρεβενών .

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου